Je komt er niet meer omheen: De Europese Toegankelijkheidswet (EEA) gaat op 28 juni 2025 in. Een van onze klanten had speciaal daarvoor een toegankelijkheidsplugin aan hun website toegevoegd. Aan ons de vraag om een toegankelijkheidsaudit te doen en te evalueren of deze tool de accessibility daadwerkelijk verbetert. Omdat dit een vaak voorkomende vraag is, leek het ons een goed moment om in een blogpost onze eerlijke mening over accessibility overlays te delen. Zonder er doekjes omheen te winden.
In de afgelopen jaren zagen we namelijk een flinke toename aan AI-tovenaars en bedrijven die beloofden de toegankelijkheid van je website op te lossen met een vleugje AI en één regel code. Deze zogenaamde accessibility overlays worden vaak gepresenteerd als een snelle, goedkope oplossing die websites toegankelijk maakt én bedrijven beschermt tegen rechtszaken.
Hoe frustrerend het ook klinkt, een accessibility overlay gebruiken om web toegankelijkheidsproblemen op te lossen, is als het luchtje van bedorven eten door het toevoegen van kruiden te maskeren. Het werkt misschien heel even, maar smakelijker wordt het er niet op en je klanten worden er niet vrolijk van.
Een accessibility overlay is dus niet genoeg om te voldoen aan de EEA wetgeving (Europese Toegankelijkheidswetgeving 2025) en de daarin opgenomen regels voor we toegankelijkheid (zoals door de W2C vastgelegd in de WCAG, Web Content Accessibility Guidelines). Toegankelijkheidsplugins werken namelijk niet, ook niet als quick fix. Sterker nog, ze kunnen websites zelfs minder toegankelijk maken dan voorheen.
En ja, natuurlijk snappen we ook wel dat het vanuit een zakelijk oogpunt aantrekkelijk is om snel winst te behalen door zo’n shortcut te gebruiken. Immers beginnen de meeste bedrijven pas met nadenken over de toegankelijkheid van een website als juridische stappen dreigen. Meestal komt dat door gebrek aan kennis en omdat je niet weet wat je er precies aan hebt om je website barrièrevrij te maken.
In deze blogpost gaan we in op wat dan wel werkt, wat je beter kan doen, en waarom investeren in toegankelijkheid van een product of dienst van jouw bedrijf neerkomt op een investering in jouw klanten om hun individuele klantbeleving te verbeteren.
TL;DR:
- Accessibility overlays bieden (te) makkelijke oplossingen, maar lossen structurele problemen niet op en maken ze soms erger.
- Toegankelijkheidsplugins kunnen echte accessibility audits niet vervangen: geautomatiseerde overlays detecteren slechts ~30% van de problemen; de rest vereist menselijke beoordeling.
- Overlays kunnen de gebruikerservaring en prestaties van een site schaden, vooral voor mensen met een beperking die assistive technology gebruiken.
- Duurzame toegankelijkheid bereik je door er meer over te leren, audits en bewuste ontwikkeling — niet door één regel code.
Wat is een accessibility overlay?
Een accessibility overlay is een stuk externe JavaScript dat bovenop een bestaande website draait en probeert deze toegankelijker te maken.
Deze widgets bieden meestal twee dingen:
- Accessibility issues laten zien en oplossen zodra de pagina geladen is.
- Een accessibility toolbar waarmee bezoekers van je website de gebruikservaring op hun specifieke behoeften kunnen aanpassen, bijvoorbeeld via kleurinstellingen, lettergrootte, contrast, enzovoort.
Wat mensen met een beperking ervan vinden
We geven graag eerst het woord aan mensen voor wie deze oplossingen bedoeld zijn.
Haben Girma, een Amerikaanse advocate, is de eerste die doofblind aan de Harvard Law School afgestudeerd is. Ze is fervent voorvechter van disability rights en zegt over accessibility overlays: “Pas op voor bedrijven die beweren dat ze met AI-oplossingen websites toegankelijk maken. “Vermijd deze bedrijven en neem liever zelf de volledige verantwoordelijkheid voor de toegankelijkheid van je diensten en producten.”
En zij staat niet alleen: een open brief, ondertekend door meer dan 900 mensen uit of verbonden met de disabled community, stelt:
“…wij pleiten voor het verwijderen van web accessibility overlays en moedigen website-eigenaren aan om robuustere, onafhankelijke en permanente strategieën te implementeren om hun sites toegankelijk te maken.”
Technische blik op accessibility overlays
Automatische probleemoplossing
Globaal gezien zijn er twee soorten toegankelijkheidsproblemen:
- Objectieve problemen, die via regels geautomatiseerd te detecteren zijn, zoals ontbrekende alternatieve teksten bij afbeeldingen.
- Subjectieve problemen, die menselijke beoordeling vereisen, zoals inschatten of een alternatieve tekst wel relevant en accuraat is.
Daarom kunnen geautomatiseerde tools slechts ongeveer 30–40% van de toegankelijkheidsproblemen opsporen. Zelfs de beste overlay kan hooguit 30% van de problemen oplossen. De rest moet handmatig door mensen worden aangepakt.
Snelle scans met tools als axe DevTools of Accessibility Insights laten bovendien vaak zien dat zelfs makkelijk detecteerbare problemen onopgelost blijven na het installeren van een overlay.
Sommige leveranciers van overlays geven dit toe. In een artikel van de Financial Times bevestigde EqualWeb bijvoorbeeld dat een probleem op de Zara-website niet aan hun technologie lag, maar aan het “structurele ontwerp” van de site.
Accessibility toolbar
De meeste overlays voegen een toegankelijkheidstoolbar of accessibility menu toe. Hoewel deze op het eerste gezicht handig lijken, zijn ze in de praktijk vaak overbodig.
Instellingen zoals grotere letters, hoger contrast of verminderde animaties bestaan namelijk al lang standaard in browsers en besturingssystemen. Veel gebruikers hebben deze instellingen al geconfigureerd, zodat ze automatisch op alle websites worden toegepast.
Een aparte toolbar kan niet alleen verwarrend zijn, maar ook overbodige barrières opwerpen voor minder ervaren gebruikers.
Impact op website prestaties
Omdat een overlay externe JavaScript-bestanden laadt, vertraagt dit de laadtijd van een website. Voor gebruikers met moderne apparatuur is dat misschien geen probleem. Maar juist mensen die afhankelijk zijn van assistive technology werken vaker met oudere apparaten en tragere netwerken — en voor hen kan een overlay de gebruikservaring aanzienlijk verslechteren.
De echte impact ervan merk je pas, als hierdoor betalen voor een dienst of product moeilijker wordt gemaakt waardoor je verkopen misloopt. Meestal gaat het belletje bij bedrijven meteen rinkelen als toegankelijkheidsissues aan financiële diensten gerelateerd worden.
Impact op gebruikerservaring
Laten we eerlijk zijn: wanneer heb je voor het laatst nog de moeite genomen om een verwarrende website te leren gebruiken, in plaats van gewoon weg te klikken en ergens anders te shoppen?
De gebruikerservaring van mensen met een beperking verschilt misschien van wat de meesten van ons gewend zijn, maar ook zij hebben hun eigen voorkeursmanier van navigeren. Vrijwel elke gebruiker van ondersteunende technologie heeft een favoriete schermlezer waarvoor hij of zij sneltoetsen heeft geleerd, of standaardinstellingen voor de browser of het besturingssysteem ingesteld. Een toegankelijkheidsoverlay daarbovenop is dan niet alleen overbodig, maar kan zelfs nieuwe drempels opwerpen doordat het de werking van de website verandert en gebruikers dwingt alles opnieuw te leren (of de website onbruikbaar maakt als ze dat niet doen).
Op de website van een van onze klanten, bijvoorbeeld, verschijnt er zodra ik op de Tab-toets druk, een overlay met de melding: “druk op enter voor toegankelijkheid voor blinden” — wat niet alleen in strijd is met best practices (die ruimte is normaal bedoeld voor een link naar “ga naar hoofdinhoud”), maar ook verwarrend is qua formulering, zelfs voor mij.
De volgende keer dat ik op Tab druk, krijg ik de melding: “druk op enter voor toetsenbordnavigatie.” Wat, je raadt het al, precies is wat ik al aan het doen was, dankjewel.
De derde Tab-melding luidt: “druk op enter voor het toegankelijkheidsmenu.” En bij de vierde Tab komt de focus op een knop “Ontdek je toegankelijkheidsopties,” ook toegevoegd door de overlay.
Al met al heb ik vijf extra keren op Tab moeten drukken voordat ik bij de eigenlijke content van de website kwam.
En trouwens, als je op Enter drukt om het “toegankelijkheidsmenu” te openen, wordt de focus na het sluiten van het menu automatisch teruggezet op de knop “Ontdek je toegankelijkheidsopties” — wat op zichzelf al een WCAG-schending is die er zonder het overlay-widget niet zou zijn geweest.
Duurzaamheid
Wat gebeurt er als de leverancier van de overlay stopt? Dan zijn jaren aan maandelijkse betalingen verloren, en blijft de website even ontoegankelijk als voorheen.
Duurzame toegankelijkheid bereik je door structurele verbeteringen: voorlichting, audits en stap-voor-stap optimalisatie. Toegankelijkheid is belangrijk voor miljoenen mensen en dus een investering in jouw klanten, geen kostenpost. Als je je oplossing kunt uitschakelen, is er nog steeds een probleem.
Conclusie
Accessibility overlays creëren vooral de illusie van verbeterde toegankelijkheid, maar lossen de onderliggende problemen niet op.
Webtoegankelijkheid is geen hogere wiskunde. Het vergt vooral een andere denkhouding. Elke developer en contentbeheerder kan de basisprincipes ervan leren toepassen. Het resultaat? Een betere digitale wereld voor iedereen, inclusief ons allemaal in de toekomst.
Make de juiste keuze voor digitale toegankelijkheid
Weet je niet waar je moet beginnen? Wij helpen je graag! Met onze accessibility audit brengen we knelpunten en verbeterpunten helder in kaart.Je krijgt concrete inzichten en gerichte actiepunten om een digitale ervaring te bouwen die echt voor iedereen werkt.
Denk erom: De accessibility wetgeving 2025 is vanaf 28 juni 2025 in de hele Europese Unie van kracht. Hoogste tijd, om ervoor te zorgen dat jouw website en jouw organisatie aan de accessibility standards voldoen. Wacht dus niet langer en kijk wat een accessibility audit voor je kan doen.
